MBA - de kunst van het waarderen ?

Waarin ligt de kracht van de juiste hantering van MBA ?

Elke organisatie streeft de juiste strategie, effectiviteit of efficiëntie na. Elk aspect behelst compleet andere dimensies, wat tevens andere intelligenties, denkstijlen en skills impliceert.

In onze Westerse wereld zijn denken en voelen door de jaren heen inmiddels tot paradoxen verheven. Alles moet meetbaar zijn, waardoor het controleerbaar en op ordentelijke wijze beïnvloedbaar wordt. Ultiem Proces Management zou je denken. Bedrijfskunde vanuit het hoogste niveau benaderd, waar organisaties en hun activiteiten door elk model kunnen worden vertegenwoordigd. Alleen ontbreekt daar het aspect 'mens en diens gedragingen' aan en alles wat daarmee samenhangt. Hieronder staan een aantal frasen uit mijn voorlaatste boek 'Apprenti'.

Ben T’s boek met de titel “The core of the Matter” toont een viertal cases ten aanzien van het – zo noem ik het – conditioneren van de medewerker, alleen heet het in dit boek motiveren van hun door de manager. Daarvoor introduceert hij het begrip dualiteit. Ben’s beschrijvingen aangaande dualiteit hebben echter betrekking op een ander aandachtsgebied dan waarop ik in eerste instantie doel in dit boek van mij zelf. Alhoewel het voor mij uiteraard gemakkelijk is deze gedachtesprong te maken. Immers ze liggen in elkaars verlengde en dit boek gaat nu juist over het fenomeen bewustzijn, alleen met andere benaderingen dan de zijne. Daar ik in gedachten aan Ben had toegezegd de moeite te willen nemen om zijn boek in te zien, sloeg ik vervolgens zijn boek willekeurig open – wat ik vaker doe tijdens het lezen van boeken, immers je komt daarmee heel vaak uit op het deel van de tekst, waar je aandacht op dat moment lag. De naam die gelijk opviel en mijn aandacht trok, was die van Skinner. 

~~~~~~~~~~~~~

Als ik me vervolgens op basis van het duale denksysteem tracht in te leven dat hierop betrekking heeft, namelijk het bewuste of niet bewuste deel van het eigen gedrag, dan zou dat tot een aantal richtingen kunnen leiden, namelijk de mens als robot, waarbij het gedrag van de medewerker voorgeprogrammeerd is of geconditioneerd wordt door de manager. De manager “dwingt” de medewerker in een bepaalde operante modus; operante conditionering; Skinner ten voeten uit. De medewerker wordt blootgesteld aan een bepaalde omgeving en sfeer, waarbinnen hij zijn werk kan dan wel moet doen of in ieder geval verwacht wordt te doen. Het bewuste gedrag wordt genegeerd en er is dientengevolge geen motivatieprikkel nodig om het werk te voltooien. Bewust gedrag ten aanzien van zelfontplooiing en zelfontwikkeling wordt gesmoord; de emotie wordt uitgeschakeld en de effecten ervan vermeden. De manager drukt de medewerker in onbewust gedrag. Zolang de medewerker hierbinnen actief blijft, zou je jezelf kunnen afvragen of de medewerker zich bewust is van deze modus bij zichzelf of dat hij of zij mogelijk niet anders kan acteren dan binnen deze modus vanwege vermeende persoonlijke afhankelijkheden. Dit ligt tegenwoordig vaak vast op het inkomstenaspect.

~~~~~~~~~~~~~

Anderzijds kan het zo zijn dat de operante conditionering meer bewust gedrag wil oproepen door in te gaan op de positieve effecten die bepaald prikkels teweeg kunnen brengen bij de medewerker. Het boekje “Nudge” van Thaler & Sunstein is hiervan een ultiem voorbeeld. Is dit dan daadwerkelijk het promoten van positief bewust gedrag ? Wat kan ik daar  op zeggen dan dat dit voor mij een ander woord voor “manipuleren” is, dat de manager op slimme wijze de medewerker voor zijn karretje wil spannen ten behoeve van zijn (eigen-)belangen ? Is dit bewust gedrag wel dat gedrag waar de medewerker zelf een voorstander van is ? Want ondanks dat het lijkt dat hem of haar vrijheid is geboden, bevindt die zich gewoon in de modus zoals de manager dat voor zich ziet. Als we naar vooral het Onderwijs en de Zorg kijken met al hun “teamleiders”, dan kan ik niet anders constateren dat dit een gemanipuleerde wijze van democratie op de werkvloer is, dat wat de Romeinen 2000 jaar geleden al deden: “Verdeel & Heers”. Het lijkt dan wel dat elke medewerker middels een ieder meer inspraak heeft, niets is minder waar. De kaarten zijn allang geschud, de strategie ligt hoe dan ook vast ongeacht de inzichten en visies van de teams. 

~~~~~~~~~~~~~

Zeker de jongere generatie “managers” zie ik veelvuldig geconditioneerd gedrag vertonen, de kenmerken van de vaak (te) grote bureaucratische organisaties, waar veelvuldig aan daadwerkelijke werkervaring met dito beleving voorbij wordt gegaan. De cognitieve management tools vieren hoogtij. De logica en redeneerkracht die elke manager meent te kunnen en van zijn organisatie mag toepassen binnen hun werkveld als het om het motiveren van zijn medewerkers gaat. En als de manager onvoldoende capabel blijkt, dan is er een ruimschoots aanbod aangaande managementtrainingen of MBA al dan niet in 1 of 2 dagen gegeven om tot een hoger niveau te komen, een hoger niveau van cognitief en slim manipuleergedrag, waarbij managen van mensen tot een moderne vorm van slavendrijverij is omgeturnd, of in Jaap Peters’ woorden te spreken met zijn boek “Intensieve mensenhouderij”. Alleen dit zijn niet de antwoorden, die de echte meerwaarde zullen brengen.

~~~~~~~~~~~~~

In de recensies van dergelijke (verkorte) MBA-opleidingen las ik vervolgens de enthousiaste en excessieve uitspraken “Deze fantastische inzichten en kennis uit de 2 dagen MBA ga ik morgen gelijk toepassen”. Bij het lezen van zulke berichten houd ik op dat moment mijn hart vast en voel enorm veel sympathie met degenen die worden blootgesteld aan de veranderdrift, geïnitieerd door dergelijke cursussen. Het is natuurlijk niet te zeggen of en wanneer de tijd rijp is of te achterhalen of een dergelijke manager überhaupt capabel is tot het toepassen van dergelijke handreikingen. Daarmee trek ik de lijn door naar de vele assessors, recruiters en opleiders, op wie dat ook veelvuldig van toepassing is. Zelf denk ik dat degenen die door inspirerende speeches over Covey en Porter denken morgen aan de gang te kunnen gaan zouden eerst zichzelf eens flink achter de oren moeten krabben, waar en op welk niveau hun eigen emotionele intelligentie of bewustzijnsniveau zich bevinden. 

In hoeverre kun jij als MBA-er wel de juiste transitie teweeg brengen binnen je organisatie ? Is 'The University of Business' hierin wel de juiste keuze om dit te kunnen bereiken of ligt de echte opleiding in het aspect van Self-Unfolding ?