Bergson's Open & Closed Morality (1)

Gesloten en open moraliteit 

Herinner je de discussie nog in mijn boek aangaande “Hoogbegaafden en Depressies” ? Daar waar onderzoeken neigen aan te geven dat deze vorm van psychische pijn een noodzaak is om tot verdere groei te kunnen komen ? Daar waar Heleen van Royen psychosen ondervond en daarmee tot nieuwe boekcreaties kon komen ? Ligt dat in het verlengde van de Complexe Adaptieve Systemen – CAS, daar waar voorkeursnetwerken van welke dimensie ook te gronde gaan – lees : “Catastrofetheorie” volgens René Thom – omwille van de mogelijkheid van het ontspruiten van nieuwe, meer op de huidige situatie afgestemde creaties ? Meer daarover in mijn boek "Apprenti".

Daar, waarbinnen de emotionele energieën op positieve wijze desintegreren in het totaal van de gehelen ? Creatieve evolutie namens Bergson of positieve desintegratie namens Dabrowski of gewoon intelligente systemen, welke los staan van de evolutieleer zoals Darwin deze in instantie beoogde ? Was Hegel wellicht onbewust op de hoogte van zijn kennis van de Chaostheorie, zoals we deze nu kennen  ? We kunnen het “Singularisme” en “Pluralisme” (Wilber) hierbij relateren aan de wijze zoals Bergson dat zag en hiermee omging. Hij zette dit uiteen in zijn laatste boek : “The two sources of Morality and Religion”. Hierin geeft hij aan dat er 2 bronnen bestaan, die verantwoordelijk zijn voor de evolutie van moraliteit en religie. Nogmaals, religie anders bedoeld dan de aardse kerkelijke constructen. Zoals gewoonlijk begint Bergson met de differentiatie binnen de vermenging, binnen het universele begrip, hier Morality. Alswe het over moraliteit hebben, zien we dat de Soeffie’s lang geleden al praatten over “de Religie van het Hart”, waarbij zij aangaven dat een morele evolutie bestaat uit wederkerigheid, het goede werken en het afstand doen van (aardse) bezittingen.

~~~~~~~~~~~~~

Bergson benoemt hier de nuances aangaande moraliteit middels de “Closed Morality” en de tegenhanger “Open Morality”. Binnen “Closed Morality” is Religie statisch. Religie als het beleven van de normen en waarden en de mogelijke reflectie hierop, binnen gestelde (vooraf) afgestemde “mores”. Het richt zich op de sociale cohesie van een groep. In simpele MBTI-terminologieën “de Wachters” genoemd. Nu is het uiteraard wel zo dat de natuur via haar onderscheidend vermogen laat zien dat hierbinnen bepaalde overeenkomstige karakteristieken van individuen elkaar naar elkaar brengt. Daarentegen blijven ze natuurlijk nog even specifiek als ieder ander. De kracht is dat het individu met die specifieke karakteristiek niet op zich zelf zou kunnen bestaan. Het benodigt het collectief om te overleven. Daarvoor zijn onvoorwaardelijke acceptatie en overgave aan de geldende mores nodig. Daarmee kunnen we vrij snel naar het dierenrijk verwijzen, zoals de bijenvolkeren de vissenscholen. Simpel gezegd gaat het over voornamelijk fysieke noodzaken of behoeftes, die binnen groepen vervuld kunnen worden. In de mensenwereld zijn de vele sektes hier ultieme voorbeelden van, die vanuit hun idealisme vaak doorschieten of misschien beter, terugvallen naar dit behoefteniveau. 

~~~~~~~~~~~~~

Was daarom Maslow’s benadering volgens Clare Graves te eenvoudig, te eenzijdig ? Maslow stelde net als Schopenhauer dat de schijnbare bevrediging van onze behoeften en verlangens onmiddellijk aanleiding gaven tot nieuwe, “hogere” versie van behoeften.

Hierin lijkt er een bevredigingsdrang te zitten vanuit Freud’s driftentheorie, een onverzadigbare drang of drift tot voortplanting. Wellicht dat Clare Graves deze noodzakelijkheid onderbrak door er vMemen aan “op te hangen”, bewustzijnsniveaus die al het instinctieve, het meer oerinstinct daarmee binnen 1 categorie deed belanden en daardoor een verdere differentiatie kon uiteenzetten. Hierdoor is een onuitputtelijke behoefte of verlangen met sterke fysieke kenmerken ontkoppeld van de gedachtegangen middels stappen in bewustzijnsniveaus of het accepteren en erkennen van hogere waardensystemen door beleving en groei, ontwikkeling ervan.

~~~ einde deel 1 ~~~